TÜRKİYE'DE YÜKSEKÖĞRETİM
|
|
Günümüzde her insan, bilgisi oranında güçlü ve o oranda saygındır. Bu nedenle, eğitim kurumlarının toplumdaki yeri ve işlevleri değişmiştir. Üniversiteler, toplumların kalkınmasında, gelişmesinde ve saygınlığında öncü; ekonomik ve siyasal yaşamında etkin rol oynayan kültürel iletişim merkezleri haline dönüşmüştür.
| |
Bilimsel araştırma yapma, bilgi üretme ve yayma, eğitim öğretim yapma, nitelikli insangücü yetiştirme, topluma önderlik etme ve kamu oyu oluşturmaları bakımından üniversiteler yadsınamaz konumdadır. | |
Cumhuriyetin kurulduğu ilk yıllarda ülkemizde yükseköğretim kurumu olarak yalnızca İstanbul Darülfünunu vardı. 1933 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi, İstanbul Darülfünunu kaldırarak yerine İstanbul Üniversitesini kurmuştur. | |
1933-1946 yılları arası, yükseköğretim kurumlarının yavaş yavaş yurt düzeyine yayılmaya başladığı yıllardır. Bu süreç sonunda İstanbul Teknik Üniversitesi ile Ankara Üniversitesi kurularak ülkemizdeki üniversite sayısı 3’e yükselmiştir. | |
1973 yılında üniversite sayısı 9’a yükselmiştir. 1978 yılına kadar geçen sürede ise 10 yeni üniversite daha kurularak üniversite sayısı 19’a çıkarılmıştır. | |
1981 yılında kabul edilen 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile yükseköğretimde yeni bir başlangıç oluşturulmuştur. 1982 yılında 8 yeni üniversite daha kurularak üniversite sayısı 27’ye yükseltilmiştir. | |
Bugün itibariyle ülkemizde 94’ü Devlet, 36’sı de vakıf üniversitesi olmak üzere 130 üniversitemiz bulunmaktadır. Bugün üniversitelerimizin bünyesinde 603 fakülte, 182 yüksekokul, 292 enstitü, ve 486 meslek yüksekokulu bulunmaktadır. | |
1923-1924 eğitim-öğretim yılında 1 üniversite, 307 öğretim elemanı ve 2914 öğrencisi bulunan yükseköğretimimiz bugün 130 üniversite, 85.841 öğretim elemanı ve 2.419.214 öğrenciye ulaşmıştır. | |
Üniversitelerimizin çağdaş standartlarda bir yapı ve işleyişe kavuşabilmesi için temel unsur olan öğretim elemanlarının yetiştirilmesi, Cumhuriyetimizin kuruluşundan beri bir proje dahilinde yürütülmektedir. | |
1929 yılında kabul edilen 1416 sayılı Kanunla bugüne kadar binlerce gencimizin, dünyanın önde gelen saygın üniversitelerinde lisans üstü öğrenim görmeleri sağlanmıştır. Bu gençler, başta üniversitelerimiz olmak üzere çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarımızda görev alarak ülkemizin kalkınmasına ve gelişmesinde önemli katkı yapmaları sağlanmıştır. | |
Yurtdışında öğrenim gören öğrencilerimizin yakından izleme ve kendilerine rehberlik etme çalışmaları, giderek daha etkin bir şekilde sürdürülmektedir. Bugün itibariyle yurt dışında burslu statüde öğrenim gören öğrenci sayımız 868’dir. | |
Üniversite sayımızın artması ile birlikte özellikle taşrada bulunan üniversitelerin öğretim elemanları gereksinimlerini karşılamak üzere gelişmiş bazı üniversitelerimiz bünyesinde lisans üstü eğitime ağırlık verilmiştir. Bu uygulama sözü edilen üniversitelerdeki gereksinimin karşılanmasında önemli etken olmuştur. | |
Öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısının gelişmiş ülkeler düzeyine çıkarılabilmesi için gerek yurt içinde gerekse yurt dışında öğretim elemanı yetiştirme çalışmaları devam etmektedir. |
© Milli Eğitim Bakanlığı
Yükseköğretim Genel Müdürlüğü
06648 Bakanlıklar / ANKARA
Tel: (312) 4184982-4253454 Fax: (312) 4184553
E-posta: yogm@meb.gov.tr
2010-2011 ÖĞRETİM YILINDA YURT DIŞINDA YÜKSEK ÖĞRENİM YAPMAK
İSTEYENLERLE İLGİLİ DUYURU
(Dayanak: Türk Öğrencilerin Yabancı Ülkelerde Öğrenimleri Hakkında Yönetmelik)
Yurt dışında kendi imkanlarıyla ön lisans, lisans veya lisansüstü örgün öğrenim yapmak isteyenlerin, kanunların verdiği haklardan yararlanmak üzere, aşağıda belirtilen belgelerle birlikte, bulundukları ülkedeki eğitim müşavirliğine/ataşeliğine, bunların bulunmadığı yerlerde konsolosluğa başvurmaları gerekir.
BAŞVURUDA İSTENEN BELGELER
1) Başvuru Dilekçesi
● http://yogm.meb.gov.tr adresinden veya,
● Bulunulan ülkedeki eğitim müşavirliği, ataşeliği veya konsolosluktan temin edilebilir.
2) Mezuniyet Belgesi
● Yurt içinde en son mezun olunan okuldan alınan diploma veya mezuniyet belgesinin, onaylı fotokopisi,
● Yurt dışındaki;
- Orta öğretim kurumlarını bitirenlerden, eğitim müşavirlikleri/ataşelikleri veya il millî eğitim müdürlüklerinden,
- Yükseköğretim kurumlarını bitirenlerden, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığından alınacak denklik belgesinin onaylı örneği.
3) Kayıt-Kabul Belgesi (Akseptans)
● Öğrenim yapılacak ülkedeki kurumdan alınacak hazırlık, dil veya esas öğrenim seviyesi ve dalını, öğrenime başlayış-bitiş tarihlerini, kaçıncı sömestrden başlandığını gösteren Türkçe tercümesi ile birlikte onaylı Kayıt-Kabul Belgesi (Akseptans).
(Açıklama :
Esas öğrenimden önce dil öğrenimi yapacakların Kayıt-Kabul Belgesi’nde en az iki ay süreyle haftada en az 15 saat öğrenim görecekleri belirtilmelidir.
Dil öğrenimini tamamlayanların esas öğrenime başladıklarına dair Kayıt-Kabul Belgesini, eğitim müşavirliğine/ataşeliğine veya konsolosluğa göndermeleri gerekir.)
4) YGS/LYS Sonuç Belgesi
- Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Yeni Zelanda, Kanada, AB'ye üye ve aday olan ülkeler ile Avrupa Ekonomik Alanına üye olan ülkeler (İzlanda, Lihtenşayn, Norveç, İsviçre)’de öğrenim göreceklerden YGS/LYS belgesi istenmez.
- Bunların dışında kalan ülkelerde öğrenim yapacaklardan; Ön lisans öğrenimi için ilgili puan türünde YGS/LYS'de en az 140 ; lisans öğrenimi için ilgili puan türünde YGS/LYS'de en az 180 veya daha fazla puan almış olmaları istenir.
- Beden eğitimi, resim, müzik gibi özel yetenek sınavı ile öğrenci alan yükseköğretim kurumlarında öğrenim yapacakların özel yetenek sınavını kazandıklarını ve YGS/LYS'de en az 140 puan aldıklarını belgelendirmeleri gerekir.
(Açıklama : YGS/LYS Sonuç Belgesi, alındığı yıl itibariyle 2 yıl geçerlidir.)
● YGS/LYS Sonuç Belgesi’nin İstenmediği Durumlar
- Öğrenim görülecek ülkenin yükseköğretim kurumlarına kayıt-kabul için girişte yapılan genel yetenek, bilim veya yüksek öğretim kurumunun özel olarak yaptığı sınavı başaranlardan,
SAT 1 (Minimum 1000 puan)
ACT (Minimum 21 puan)
Abitur
Fransız Bakaloryası
GCE A Level Sertifikası (Minimum 2 ders)
Uluslararası Bakalorya (International Baccalaureat, IB)
Avusturya Matura Diploması (Matura Reifezeugnis)
İtalya Maturita Diploması (Diploma di Maturita)
- Ülkemizdeki liselere denk yurt dışındaki okullardan mezun olup yüksek öğrenim yapacaklardan,
- Türkiye’deki konservatuarların lise kısmından mezun olup yurt dışında özel yetenek sınavı sonucunda kayıt-kabul hakkı kazananlardan,
- ÖSYS Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu’nda yer alan yüksek öğretim kurumları ile bu kurumlar dışındaki yükseköğretim kurumlarında, yüksek öğrenim şartlarını yerine getirerek asıl öğrenimlerine başladıklarını, öğrenimlerini bir sömestr başarıyla sürdürdüklerini ve ikinci sömestreye kayıt yaptırdıklarını belgelendirenlerden,
- Türkiye’de veya yurt dışında ön lisans derecesinde öğrenim görüp lisans tamamlama ya da lisans öğrenimi göreceklerden,
- Ülkemizdeki yükseköğretim kurumlarında lisans seviyesinde öğrenim görme hakkını kazandıktan sonra kayıtlarını sildirip bu işlemi takip eden bir takvim yılı içinde yurt dışında öğrenime başlamış olanlardan YGS/LYS girme şartı aranmaz.
5) Nüfus Cüzdanı Örneği
6) Askerlik Durum Belgesi (Terhis, Erteleme, Tehir, Muaf, vb.)
(Açıklama :
a) Ön lisans ve lisans öğrenimi yapacaklardan Askerlik Erteleme Belgesi, (1990, 1991 ve sonraki yıllarda doğmuş erkek adaylar için ve 31.10.2010 tarihine kadar 1989 doğumlular için istenmez)
b) Lisansüstü öğrenim yapacaklardan Askerlik Durum Belgesi (2 adet),)
7) Vesikalık Fotoğraf (2 adet)
(Açıklama : Fotoğrafların arkasına adı ve soyadı mutlaka yazılmalıdır.)
8) Zorunlu Hizmet Belgesi
(Açıklama : Zorunlu hizmetle yükümlü olanların, zorunlu hizmetini yaptığını, karşılığını ödediğini, taksitle ödemede anlaştığını veya ertelettiğini belgelendirmeleri gerekir.)
9) Kamu Görevlilerinden İstifa Belgesi (1416 sayılı Kanunun 21. maddesi)
ÖNEMLİ AÇIKLAMALAR
1) Başvurudan Önce Bilgi Edinme / Denklik
- Öğrenim yapılacak ülkenin eğitim sistemi, lisans ve lisansüstü öğrenime kayıt-kabul ve vize şartları ilgili ülkenin büyükelçilik veya konsolosluklarından öğrenilmelidir.
- Öğrenim görülecek kurumun vereceği diploma ve derecesi denkliğinin ülkemizde tanınıp tanınmadığı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığından (YÖK’ten ) öğrenilmelidir.
- Yurt dışından alınan yükseköğretim diplomalarının denkliği YÖK tarafından yapılmaktadır. (2547 sayılı Kanun’un 7/p maddesi).
- Yurt dışında öğrenim yapacak veya yapmakta olanların özel öğrenciliklerinin tanınması, onların yurt dışında aldıkları diploma ve derecelerinin denkliklerinin ülkemizde mutlaka tanınacağı anlamına gelmez.
2) Özel Öğrenciliği Tanınanların Yükümlülükleri
- Her öğretim yılı başı ve sonunda öğrenim durumu hakkında temsilciliğe bilgi verilmelidir.
- Adres değişikliği, öğrenimin yarıda bırakılması, mezun olunması durumu temsilciliğe bildirmelidir.
- ÖSYS Kılavuzunda yer alan öğretim kurumlarına YÖK tarafından yerleştirilenlerden ÖSYS Sonuç Belgesi, kabul belgesi ve okul kayıt belgesi ile temsilciliğe başvurulmalıdır.
3) Kimlerin Öğrenciliği Tanınmaz
● Öğrenim görülecek ülkece tanınmamış olan kurumlarda öğrenim görenlerin,
●Yurt dışında açık yüksek öğretim yapan veya devam zorunluluğu bulunmayan kurumlara kayıtlı olanların,
● Askerlikleri ertelenemeyenler ile, askerliğini yapmamış olanlardan bitirdikleri öğrenim seviyesi ile aynı veya daha alt seviyede bir öğrenim görmek isteyenlerin (Askeralma Yönergesi).
● Devlet memuru olanların (İlgili yönetmelik).
4) Kimlerin Öğrencilikle İlişiği Kesilir
- Lisans öğrenimi görenlerin 29; lisansüstü öğrenim görenlerin 35 yaşını doldurdukları yılın sonunda,
- Öğrenimini tamamlayanların,
- İki yıl üst üste başarısız duruma düşenlerin,
- Öğrenimi bırakanların,
- Öğrenim durumunu belgelendirmeyenlerin
- Öğrenimlerini yönetmelikte belirtilen sürelerde tamamlayamayanların,
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı veya öğrencilik onur ve saygınlığını kıracak davranışta bulunanların,
- Mevzuata göre ülke için zararlı sayılan fiil ve hareketlerde bulunan veya bu çeşit faaliyetlere katıldıkları belirlenenlerin,
- Öğrenim gördüğü kurumun kurallarına aykırı hareketinden dolayı öğrenim kurumuyla ilişiği kesilenlerin,
- Bölgesinde bulunduğu müşavirliğin, ataşeliğin veya konsolosluğun talimatını dinlememekte ısrar edenlerin,
- Öğrencilik dışında bir işle meşgul olanların (Askeralma Yönergesi, İlgili yönetmelik).
5) Askerlik İşlemleri
● Türkiye’ye izinli geleceklerin mağdur olmamaları için askerlik tecil ve pasaport uzatımı işlemlerini yurt dışı temsilciliklerine yaptırmaları gerekir.
● Bakaya durumuna düşenlerin askere sevklerini yeniden tehir ettirebilmeleri için savunmalarını konsolosluk vasıtasıyla bağlı bulundukları askerlik şubesine göndermeleri, savcılıktan kovuşturmaya yer olmadığı veya mahkemelerden alınacak beraat kararı verilmesi hâlinde, bu karar ve yeni tarihli Öğrenim Durum Belgesi (Akseptans) ile sevk tehir tekliflerini yaptırmalıdırlar.
● Askerlik ertelemelerinde;
- Dil öğrenimi için 1 yıl süre verilir. Özre dayalı olarak bu süre 6 ay uzatılabilir (İlgili yönetmelik, Md.14).
- Hazırlık veya telâfi öğrenimi yapanlara bir yıl süre verilir. Hazırlık sınıfları ile intibak programlarında geçirilen süreler, azamî öğrencilik sürelerine dahil değildir (İlgili Yönetmelik, Askeralma Yönergesi).
- Lisans öğrenimi için okulların normal süresi kadar izin verilir. Ancak özre dayalı olarak bu süre 2 yıl uzatılabilir.
- Yüksek lisans öğrenimi için 2 yıl süre tanınır. Özre dayalı olarak bu süre 1 yıl uzatılabilir (İlgili yönetmelik, Md:16).
- Doktora düzeyindeki öğrenimler için 3 yıllık süre tanınır. Özre dayalı olarak bu süre 2 yıl uzatılabilir (İlgili yönetmelik, Md:16).
- Kayıtları dondurulanların bu süreleri, tam yıla tamamlanarak azamî öğrencilik süresine eklenir. Bu süre, iki yılı veya dört dönemi geçemez (Askeralma Yönergesi).
-Staj yaptıklarını belgelendirenlere 1 yılı geçmemek üzere staj izni verilir. (İlgili Yön.Md.:29)
- Ülkemizde açıköğretim ön lisans ve lisans programlarından birine kayıtlı öğrenci olmak yurt dışında örgün öğrenim yapmaya engel teşkil etmez. Ancak bu durumdaki öğrencilerin askerlik işlemlerinin yurt dışında öğrenim gördükleri örgün yüksek öğretim kurumuna göre yürütülmesi gerekir. (YÖK Yürütme Kurulu Kararı).
7)Dal, Okul ve Ülke Değişikliği
●Ülke, Okul ve Dal değişikliklerinde ilgili Yönetmeliğin 20. maddesi hükümlerine titizlikle uyulmalıdır.
8) Belgelerin Onayı
- Yurt dışında müşavirlikler/ataşelikler/konsolosluklar tarafından.
- Yurt içinde noterlik, muhtarlık veya resmî makamlar tarafından.