Yayına Giriş Tarihi: 08.07.2008  
Güncellenme Zamanı: 07.05.2009 17:19:28  

05.02.2008 tarih ve 26778 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği"nde düzenlenen Şantiye Şefliğine ilişkin TMMOB'nin değerlendirmesi Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü'ne iletildi.

T.C.
BAYINDIRLIK VE İSKAN BAKANLIĞI
Yapı İşleri Genel Müdürlüğü‘ne
ANKARA

05.02.2008 tarihli ve 26778 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren "Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği"nin uygulaması sırasında yaşanan tereddütlerin giderilmesi amacıyla Genel Müdürlüğünüz tarafından davet edildiğimiz toplantıya istinaden Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği‘nde Düzenlenen Şantiye Şefliğine İlişkin Değerlendirmelerimiz ekte tarafınıza iletilmektedir.

Bilgilerinize sunarız.

Saygılarımızla,


N.Hakan GENÇ
Genel Sekreter



YAPI DENETİMİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİ‘NDE DÜZENLENEN
ŞANTİYE ŞEFLİĞİNE İLİŞKİN DEĞERLENDİRME

05.02.2008 tarihli ve 26778 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren "Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği"nin uygulaması sırasında yaşanan tereddütlerin giderilmesi amacıyla Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü tarafından 07.05.2008 tarih ve 1315 sayılı, 12.06.2008 tarih ve 1794 sayılı iki adet genelge yayınlanmıştır. Genelgelerin amacı, Yönetmelikle düzenlenen "Şantiye Şefliği" konusuna açıklık getirmek olarak açıklanmaktadır. Ancak, uygulamada arka arkaya yayımlanan genelgelere karşın, belirsizlik ve karmaşa yaşanmaktadır. Bu belirsizliğin giderilmesi için yapılması gereken düzenlemeler aşağıda irdelenmiştir.

1-Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği‘nin 3. maddesinin 1. fıkrasının (i) bendinde şantiye şefliği, "Konusuna ve niteliğine göre yapım işlerini yapı müteahhidi adına yöneterek uygulayan, mühendis, mimar, teknik öğretmen veya tekniker diplomasına sahip teknik personeli, ifade eder." biçiminde tanımlanmaktadır. Oysa şantiye şefliği, Yapı üretimi veya mimarlık mühendislik hizmeti gerektiren herhangi bir imalatın plan, proje, resim ve hesaplarına, fen ve sanat kurallarına, işçi sağlığı ve işgüvenliği esaslarına, genel şantiye organizasyonu işlerine dair teknik mevzuata uygun olarak yürütülmesi ve denetlenmesi işidir. Bu anlamda şantiye şefliği bir mühendislik ve mimarlık hizmeti olup, bu hizmetin teknik öğretmenlere ve teknikerlere yaptırılması mühendislik alanına müdahale niteliğinde olup, aynı zamanda uzmanlık ayrımına da aykırıdır.

Şantiye şefliği, yasal düzeyde ele alınması gereken bir konu olup, şantiye şefinin hak, yetki ve sorumluluğunun yasal dayanağa sahip olması hukuk güvenliği açısından önemlidir. Aksi halde uygulama istikrar kazanamayacaktır. Bu konunun İmar Yasası‘nda düzenleme konusu yapılması daha yerinde olacaktır.

2- 07.05.2008 tarihli Genelge‘nin 1. maddesinin (f) bendinde "Şantiye şefliğinin üstlenilmesi durumunda........ mühendis ve mimar olanların odaya kayıt belgesi; teknik öğretmen ve teknikerlerin ise diplomalarının noter tasdikli örneğinin ilgili yapı denetim kuruluşuna verilmesi gerekmektedir." denmekte ve yine aynı Genelge‘nin 1. maddesinin (g) bendinde ise "Şantiye şefliği üstlenen personelin m sınırları ve görev yapılan il konularındaki takip Bakanlığımız ( Yapı İşleri Genel Müdürlüğü) tarafından Yapı Denetim Sistemi Uygulaması aracılığıyla sağlanacaktır." denmektedir.

Şantiye şefliği üstlenecek olan mühendis ve mimarlardan bağlı oldukları meslek odasından alacakları oda kayıt belgesi yerine "Sicil Durum Belgesi" istenmesi gerekmektedir. Sicil durum belgesi ile (proje müellifliğinde olduğu gibi) şantiye şefliği üstlenecek olan mühendis ve mimarın; kanuna ve mevzuata aykırı uygulama nedeniyle süreli olarak mesleki faaliyetten kısıtlı olup olmadığı meslek odaları tarafından denetlenebilecektir. Ayrıca şantiye şefinin sorumluluğu altındaki inşaat alanı sınırlamalarının denetimi de bu yolla yine meslek odaları tarafından yapılabilecektir.

3- Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği‘nin Yapı Müteahhidi ile Şantiye Şefinin Görev ve Sorumlulukları başlıklı 9. maddesinin 2. fıkrasında "Yapım işleri yürütülen şantiyede, mühendis, mimar, teknik öğretmen veya tekniker diplomasına sahip olmak üzere bir şantiye şefinin bulundurulması mecburidir.", 3. fıkrasında "Şantiye şefi; yapıyı ilgili mevzuat hükümlerine, ruhsata ve eki projelere, denetçi mimar ve mühendis ile kontrol ve yardımcı kontrol elemanlarının talimatlarına uygun olarak inşa ettirmek, yapı denetimi sırasında bizzat hazır bulunarak, denetimin uygun şartlar altında yapılmasını sağlamak,", 4. fıkrasında "Şantiye şefinin herhangi bir sebepten dolayı yapı ile ilişiğinin kesilmesi halinde, bu durum yapı müteahhidi tarafından, en geç üç iş günü içinde yapı denetim kuruluşuna bildirilir. Bunun üzerine yapı denetim kuruluşu ve yapı müteahhidi tarafından seviye tespit tutanağı düzenlenerek ilgili idareye ibraz edilir. Yeni bir şantiye şefi görevlendirilinceye kadar, yapı müteahhidi tarafından inşai faaliyet durdurulur.", 5. fıkrasında ise "Yapı müteahhidi veya onu temsilen görevlendirilen şantiye şefi, yapım işlerindeki kusurlardan dolayı müteselsilen sorumludur." denmektedir.

Yukarıda sıralanan şantiye şefliği görev ve sorumluluklarından anlaşılacağı üzere şantiye şefliği; yapım işi yürütülen şantiyede SÜREKLİ OLARAK, TAM GÜN çalışan mühendis ve mimarlar tarafından yürütülebilecek bir iştir. Şantiye şefliği yapan bir mühendis veya mimarın başka bir işle uğraşması, 506 sayılı yasaya tabi olması nedeniyle de mümkün olmamaktadır.

Ayrıca, şantiye şefliği üstlenecek olan mühendis ve mimarların bağlı olduğu meslek odalarından bazılarının SMM Yönetmelikleri gereğince serbest mühendislik yapanların bürolarında TAM GÜN esasına göre çalışmaları öngörülmüştür.

Şantiye şefliği hizmetinin sürekli çalışma gerektirmesi ve serbest çalışan proje müellifi mühendislerin tam gün esasına göre çalışmaları nedeniyle, 07.05.2008 tarihli Genelge‘nin 1. maddesinin (c) bendinde yer alan "Serbest olarak çalışmakta olan proje müellifi mühendis ve mimarlar şantiye şefi olarak görev üstlenebilirler." ifadesinin uygulanması olanağı yoktur. Esasen serbest çalışan mühendis ve mimarlarla ilgili kural ve düzenlemeler ilgili odalarınca oluşturulduğundan bu yöndeki uygulamaların Odaların genel düzenleyici işlemlerine bırakılması gerekmektedir.

4- 07.05.2008 tarihli Genelge‘nin 1. maddesinin (e) bendindeki "Şantiye şefliği görevini yürütmek üzere sadece bir müteahhitle sözleşme yapılabilir." ibaresinin yanlış yorumlandığı gerekçesiyle 12.06.2008 tarihli yeni bir Genelge ile ilk Genelgedeki m sınırını aşmamak kaydıyla birden çok müteahhitle sözleşme yapılabilmesi olanağı getirilmiştir.

Birden çok müteahhitle sözleşme yapılabilmesinin uygulamada istismar edilmemesi ve imzacılığa yol açmaması için bu duruma.;

a) Aynı veya bitişik yapı adalarında veya bitişik parsellerde olmak koşuluyla en fazla 30.000 m ,
b) Aynı ilçe sınırlarında, farklı yerlerde parsel bazında tekil yapılarda en fazla 3 adet yapı,
c) Aynı ilçe sınırları içerisinde farklı pafta, ada, parsellerde olsa dahi site, kooperatif ya da kompleks yapı v.b. gibi yapım işlerinde en fazla 30.000 m ,

koşullarının getirilmesi gerekmektedir